Hôm nay là ngày mùng một tết, tôi vẫn lủi thủi lái xe đi làm như mọi ngày. Tôi nhớ rất rõ thường ngày mùng một tết mẹ tôi đi buổi chợ thật sớm, mẹ làm con gà trống trọi ra mắt đầu năm rước ông bà. Chợ về mẹ đánh thức chúng tôi đứa thức, đứa ngủ, đứa còn lèm nhèm, vì tối qua giao thừa mê chơi ngủ trễ. Mẹ thì lo trưng bày bàn cúng, chúng tôi thì lo lục lạo thay quần áo mới. Bận bộ đồ mới vào người xong tôi thường thụp ló nhìn ra trước ngỏ quan sát phố phường. Sáng sớm trời thật trong, nắng mùa xuân vương nhẹ, thơm thoảng trong không gian mùi khói hương, mùa thuốc pháo, cái mùa xuân về thật khó tả trong tâm hồn, làm lòng mình bỗng thấy vui vui rộn ràng, và bồn chồn chi lạ. Xa xa có tiếng chim hót lúi lo gọi bạn, có tiếng nhạc mừng xuân của nhà ai lang thang theo gió, có một vài đứa bé nắm tay nhau cười nói rộn ràng khoe áo mới, có tiếng pháo nổ thỉnh thoảng, và có cái hương xuân lạc lõng vào lòng mình tràn ngập niềm vui.

Bày mân cơm xong mẹ đốt nắm nhang khấn nguyện, mẹ chia cho mỗi đứa một cây đến lạy chào đón ông bà. Sau buổi cơm sáng chúng tôi theo mẹ đến chùa hái lộc đầu năm. Đường đến chùa hôm nay vui vui lạ trong đáy mắt, nắng của mùa xuân bừng dậy muôn màu xinh đẹp khắp mọi nơi, mùi nhang khói trong chùa làm mình có cảm giác linh thiêng tôn kính và thấy cái không khí của ngày xuân thật nghiệm trang, thật yêu đời. Đón xuân này nhưng vẫn còn lâng lâng niềm nhớ xuân xưa mình vẫn đến chùa này, đứng ở nhánh cây này chọn ngắt một cành hoa mang về đón lộc đầu năm. Những ngày xuân ở quê hương Việt Nam là những ngày mà lòng mình tràn ngập niềm vui, có cái gì đó bồn chồn chờ đợi, xôn xao chờ đón gặp lại những người thân thương quay về từ phương xa chia xẻ niềm vui và hạnh phúc của cuộc đời. Cũng từ đó bắt nguồn sinh ra ánh mắt mẹ buồn chờ đợi xuân này con không về.

Tôi rời nước năm 81 chào đón mùa xuân xa gia đình lần đầu tiên trong trại tị nạn. Tôi đi vượt biên một mình ở chung chồi với Út Tranh cũng mồ côi. Mùa xuân trong đời không áo mới, không gia đình, không anh chị, không bạn bè thân yêu. Đêm giao thừa trong trại tị nạn Mã Lai cũng chỉ là một ngày như mọi ngày lặng lẻ đi qua chờ đợi định cư, đời của người tị nạn chỉ trông chờ có thế. Kế chồi đối diện chồi tôi là gia đình của anh chị gì đó tôi cũng chẳng biết tên, nghe nói như có người trong gia đình đang định cự tại Mỹ, nên đời sống tị nạn của họ thật đầy đủ sang giàu. Bên kia chồi nhà anh gì đó đang làm gà, cắt bánh bày mân bàn cúng. Thì bên này tôi với Út Tranh đang ngồi sau hè gục đầu tủi thân, nhìn những vì sao tận trời cao mà ước thầm những điều mình mong muốn. Tôi ngồi ôm đàn lòng thì tràn ngập ý nhạc còn tay thì lường biếng dạo không thành khúc. Út Tranh ngồi đập muỗi nhớ xuân xưa. Thèm hút một điếu thuốc cũng chẳng có một xu để mà mua vài ba điếu thuốc rê rẻ tiền. Út Tranh thơ ngây hỏi tôi.
- Anh Ngôn ơi có phải bây giờ là đêm giao thừa ở Việt Nam phải không anh Ngôn?
Tôi gật đầu.
- Tết về mà lòng mình thì thấy buồn hiu giống như ngày thường.
- Có lẽ mình xa quê hương nên chưa biết xuân về đó thôi.
- Giờ này mà có tô cơm nguội chang nước thịt kho thì hết xẩy hả anh Ngôn?
- Hm.
- Có thêm vài miếng bánh tét chấm muối, vài chung rượu cho đỡ nhớ nhà, trời ơi em thèm miếng mỡ trong nhân bánh tét quá chừng.
- Đang đói mà mày cứ nhắc hoài càng đói thêm.
- Nhà còn có gì ăn không anh Ngôn?
- Còn có gạo với muối vào mà lấy muối chấm tay mút cho đỡ thèm.
- Lấy gạo đổi một vài điếu thuốc hút mừng xuân cho đỡ thèm há anh Ngôn?
- Còn có vài lon gạo ăn đến cuối tuần, mày đem đổi thuốc từ nay đến cuối tuần lấy gì mà sống.

- Đi ăn ké nhà mấy cô bạn gái của anh.
- Nhà người ta cũng nghèo như mình có giàu có gì đâu mà ăn ké.
- Tết gì mà chẳng có một xu lì xì, chẳng có một manh áo mới. Em nhớ má em quá anh Ngôn, chắc bên nhà giờ này má em cũng đang ngồi nhắc em mà khóc.
- Hm.. nhớ nhà thì cứ khóc đi cho đã thèm.
- Em khóc rồi anh có khóc không anh Ngôn?
- Lớn rồi ai mà khóc làm cái gì?
- Anh nói vậy chứ em nghĩ giờ này chắc má em đang ngồi khóc bên nhà. Đói bụng và thèm điếu thuốc quá anh Ngôn.
Tôi im lặng ngồi gục đầu cố nuốt những giọt lệ buồn chãy ngược vào bên trong rờn rợn nỗi buồn, tôi không muốn Út Tranh nhìn thấy tôi yếu lòng, tôi không muốn những mùa xuân đầy kỷ niệm trong lòng tôi vội tàn đi, tôi muốn thổn thức, tôi muốn mở rộng tâm hồn mình cho những ngày xuân của thuở nào tung tăng nhảy múa trong đáy mắt. Tôi thèm khát một thứ gì đó khó tả trong lòng làm mắt tôi cay xè. Thấy tôi buồn Út Tranh nói.
- Khóc đi anh Ngôn hai đứa mình cùng khóc.
- Nếu bây giờ trời cho Út Tranh một điều ước, Út Tranh muốn gì?
Tranh nói ngay không cần suy nghĩ.
- Em ước có con gà thật to ăn cho đã thèm, cả năm trời nay chưa thấy miếng thịt gà ra sao thèm chết được. Còn anh, anh ước gì anh Ngôn?
- Hm.. cũng vậy.

Tranh đang sức lớn khôn nên thèm ăn là phải, còn tôi, tôi thèm có được tình thương, tôi thèm có những món ăn tinh thần, tôi thèm được nhìn thấy tất cả những người thân thương của đời mình nở nụ cười. Tôi quen sống xa gia đình nhưng lần này tôi hiểu rằng tôi sẽ xa vòng tay của mọi người mãi mãi. Tôi nhìn Út Tranh buồn thương cho kiếp đời tị nạn nghèo. Trong khi nhà anh gì đó mùi khói nhang, mùi khói thuốc ba số năm lượng lênh đênh theo gió đêm. Tôi với Út Tranh cứ đưa mủi lên không gian hút mà thèm ra nước mắt. Bên khi chồi anh gì đó lại có tiếng nhạc vui, có tiếng cười nói ồn ào, có tiếng cụng ly rượu mừng xuân chúc tụng.

Bên này có hai thằng mồ côi ngồi gục đầu câm lặng trong bóng đêm nghe mùa xuân của đời mình buồn bả đi qua, và lần đầu tiên trong đời mình cảm thấy dường như mùa xuân không đến nữa. Trên đài phát thanh có người thông tin viên đang gởi đến đồng bào lời chúc đầu năm, sau đó là tiếng nhạc “Đón xuân này tôi nhớ xuân xưa, một mùa xuân nghe…….khóc âm thầm” Chúng tôi vẫn còn nhỏ, vẫn còn thích được đùa vui với những ngày xuân của đời mình, mà những ngày xuân xa nhà vô tình đưa đẩy mình vội lớn khôn. Cũng chẳng biết mình lớn khôn để làm gì? Có phải lớn khôn để biết bổn phận, biết buồn, biết suy tư, biết tự lo lấy bản thân mình, và vội xa vòng tay của mẹ hiền bên những chiều mưa hạnh phúc.

Hương xuân trong lòng mình dường như đã mất, dù ngày xuân đang đến, nhạc xuân đang ngân vang, và tiếng xuân thật buồn tẻ trên đài phát thanh đêm. Giọng trầm buồn của người thuyết minh đang chúc đồng bào tị nạn một mùa xuân vui vẻ, khang trang, may mắn và tràn đầy hạnh phúc. Lời chúc thật hay, và giọng người thuyết minh cũng thật buồn, giọng cô như hối tiếc mùa xuân của quê hương vụt mất khỏi đời mình. Nghe những lời chúc tụng tôi cứ ngỡ như những lời chia xẻ thương hại cho nhau thì đúng hơn, tôi ngồi gục đầu trong đêm vắng âm thầm nhớ nhớ xuân xưa. Có phải vì xa nhau nên mình chưa thấy xuân về đó thôi? Hay có phải vì mình đang lạc loài nên mùa xuân đang lang thang ở chốn nào? Hay mùa xuân của lòng mình không được xứ người chào đón? Hay những ngày xuân thơ ấu của đời mình sẽ không còn đến nữa kể từ nay?

Đêm đó tôi và Út Tranh thức thật khuya, dùng giấy báo quấn trà làm thuốc hút, mùi trà khét cũng thơm nhưng sáng ra hai đứa nói không thành tiếng. Đó là mùa xuân xa quê hương, xa gia đình đầy kỷ niệm, mùa xuân đó buồn thật buồn, tủi thật tủi, nhớ thật nhớ, cô đơn thật cô đơn, và mùa xuân có chút lệ buồn trong đáy mắt. Rồi những mùa xuân kế tiếp thoắt đến thoắt đi tiếp tục đi qua đời mình, những mùa xuân không kỷ niệm, không đáng nhớ, mùa xuân không còn đến với tâm hồn mình, mùa xuân như bị lãng quên.

Tôi bận rộn vùi đầu bên công việc, bên đời sống, bên vật chất, bên mái ấm gia đình mới nơi xứ người. Và ba chục năm rồi tôi dường như không còn thấy cái hương vị mùa xuân trong lòng mình, tôi dường như không còn thấy những ngày xuân rộn ràng trong tâm hồn, cũng không còn nhớ phải mặc áo mới để chào xuân. Tôi đánh mất bao nhiêu mùa xuân đã đi qua đời mình mà không nhận ra.

Chợt hôm nay ngồi nhớ mùa xuân năm nào của quê hương thuở xa xăm, nhìn lại những hình ảnh xuân đang về trên quê hương, mà thấy lòng mình ngậm ngùi buồn nhớ những ngày xuân của lòng mình không còn nữa. Nhìn lại đời mình tóc đang ngã màu mây xám của buổi chiều hoàng hôn lạc loài nhạt bóng nắng chiều. Lối cũ ta về dường như xa lạ, lối về tìm lại xuân xưa chỉ còn là con đường nhỏ đầy lá vàng rơi từ giã tuổi thanh xuân, bỏ lại bao nhiêu kỷ niệm đẹp nhốt trong hồn. Tại tôi già đi chăng? Tại tôi không còn nhớ ngày xuân? Hay tại hương xuân không còn đến bên tôi? Hay tại mùa xuân của đời mình chỉ còn là mùa xuân của một đời viễn xứ, một đời phiêu lưu, và mùa xuân của đời mình không còn ai chào đón hay nhắc tới mà thôi.

Ông bà, cha mẹ lần lượt ra đi mang theo những ngày xuân hồng truyền thống về với cội nguồn. Dần dần rồi cũng tới phiên tôi, và những ngày xuân thân ái sẽ theo tôi về bên kia chân trời vĩnh cửu, cho lòng mình được nghe lại tiếng hư không. Các con tôi sẽ không còn biết đến ngày xuân của quê hương. Thôi thì mặc tình những ngày xuân cứ đến, mặc tình xuân cứ đi, chỉ có mùa xuân của lòng mình vẫn còn giữ yên trong một góc nhỏ bình yên trong tâm hồn.

Tôi nhớ xuân xưa, tôi nhớ quê hương, tôi nhớ kỷ niệm, nhớ từng con đường loát đầy xác pháo đỏ hồng, nhớ những ánh mắt ân tình bên chiều xuân hạnh phúc, nhớ những nụ cười thơ ngây cầm phong bì đỏ, nhớ những buổi cơm hạnh phúc bên mái ấm gia đình dưới chiều mưa, nhớ ánh mắt mẹ hiền, nhớ những nụ cười thơ ngây của chị em, nhớ mái tranh nghèo ngồi ngắm mưa rơi bên thềm cửa. Chị em tôi thường ra ngồi trước sân nhà, xếp những chiếc thuyền bằng giấy thả trôi theo dòng nước trôi, ước mơ những chiếc thuyền con nghiên ngả trong mưa chỡ ước mơ của mình về bến mộng mơ.

Tất cả những hình ảnh thân yêu ấy bây giờ đang lạc loài ở chốn nào? Đang đi về đâu? Có ai ngồi đây mà nhớ như tôi? Có ai ngồi đây mà hối tiếc tuổi thanh xuân, và thấy những ngày xuân không còn đến với đời mình.
Tôi đang sống vui tươi dưới vẻ đẹp sa hoa của xứ người, đang có tất cả đòi hỏi của cuộc sống, có nhà, có xe, có tiền tài, có gia đình. Nhưng tôi cũng không biết làm sao để có lại những ngày xuân tràn ngập hương xuân ở trong lòng như một thời còn sống ở quê hương. Mùa xuân không còn đến nữa, nét xuân bây giờ chỉ còn trong đáy mắt buồn.

Ngồi một mình trên băng ghế lạnh, nhìn con chim nhỏ đang hót líu lo gọi xuân về, xuân đang ở gần đây, đang nhìn thấy đó, nhưng tôi không tài nào đưa tay nắm lấy con chim nhỏ, hay nắm lấy hương xuân. Tôi nhớ lại những hình ảnh thân yêu có một lần đi qua đời mình dần dần đang vụt khỏi tầm tay. Tôi đi lang thang giữa công viên ngập lá vàng khô, cố tìm những hình ảnh nào đó ẩn hiện trong trí nhớ.

Gió của mùa đông se lạnh, tôi cô đơn đếm từng bước chân buồn vụng về đạp lên lá vàng khô, tiếng rào rạc dưới chân làm lòng tôi quặng nhớ những gì đã vụt khỏi tầm tay như vở nát. Tôi nhớ những người thân yêu của đời tôi đang sống bên kia dòng đời xa, mà đời mình không có khả năng giữ lại. Trên cành cây cao con chim bỗng ngưng hót u buồn lẻ bạn, nó khẻ mỏ vào thân cây hót chít chè tại chỗ, chim đang gọi bạn trở về sau buổi chiều tàn. Và lòng tôi cũng chẳng biết phải gọi ai cùng tôi đếm bước lang thang tìm lại mùa xuân.

Nguyễn Hoàng Ngôn